Cẩn trọng với tình trạng rối loạn vị giác

Chị Hoài ở Hai Bà Trưng, Hà Nội gần đây không cảm nhận được vị thức ăn và bị chồng chê nấu ăn. Món xào thì mặn như kho, canh thiếu muối, nước chấm ngọt như nước đường. Chị từng tự hào vì chồng thích món chị nấu, nhưng nay thấy lo lắng vì khả năng cảm nhận vị giác của chị đã suy giảm từ mấy tháng trước. Dù người khác khen món ăn, chị vẫn không thấy ngon. Sau khi khám bệnh, bác sĩ chẩn đoán chị mắc rối loạn vị giác và cần điều trị. Cùng hoàn cảnh, chị Phương ở Bắc Ninh cũng gặp rắc rối với việc chế biến món ăn mà không cảm nhận được vị.

Kết quả là nồi canh chua thành canh ớt mà cả nhà không ăn được. Khi đi khám, bác sĩ chẩn đoán chị bị rối loạn vị giác tạm thời, khiến chị không cảm nhận được hương vị của món ăn, không phân biệt được thức ăn ngon hay hư. Rối loạn vị giác có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn, chia thành hai dạng: mất vị giác (không phân biệt được các vị) và giảm vị giác (cảm nhận các vị kém hoặc sai). Nguyên nhân có thể do tổn thương dây thần kinh cảm giác nếm hoặc mất chức năng dây thần kinh này.

Mất vị giác có thể do nhiều nguyên nhân như khô miệng (do xạ trị, nhiễm độc kim loại, khuẩn lạc ở nụ nếm), viêm khoang miệng, tác dụng phụ của thuốc (thuốc kháng tuyến giáp, thuốc chống ung thư), nhiễm virus, rối loạn nội tiết, chấn thương, hoặc phẫu thuật làm tổn thương dây thần kinh vị giác. Bệnh nhân có thể gặp tình trạng này khi thận hoạt động kém, nhưng thường sẽ tự khỏi sau khi lọc máu. Các yếu tố khác gồm béo phì, tiểu đường, tăng huyết áp, và xạ trị ung thư đầu và cổ. Mất vị giác làm giảm khả năng phát hiện thực phẩm độc hại, thiu hay dễ gây dị ứng.

Bệnh nhân rối loạn vị giác nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến ăn uống không khoa học, gây thiếu chất và ảnh hưởng đến sức khỏe. Thiếu dinh dưỡng do chán ăn có thể dẫn đến kiệt sức hoặc thậm chí tử vong. Vào mùa hè, thực phẩm dễ ôi thiu, và người rối loạn vị giác khó phân biệt thực phẩm an toàn, có thể bị ngộ độc. Điều trị chỉ hiệu quả với một số nguyên nhân cụ thể như nhiễm độc virus, viêm hay nấm họng, thường sử dụng kháng sinh, thuốc chống nấm, vitamin nhóm B và an thần. Hiện nay, các phương pháp đo lường vị giác còn hạn chế, làm cho việc điều trị khó khăn và kéo dài. Do đó, cần điều trị sớm khi phát hiện triệu chứng.

Bác sĩ Huệ khuyến nghị nên phòng ngừa rối loạn vị giác bằng cách điều trị sớm các viêm nhiễm ở họng và khoang miệng, cũng như giữ vệ sinh họng sạch sẽ sau mỗi bữa ăn, đặc biệt là cho trẻ. Thực phẩm tốt cho trí não và tâm trạng cũng nên được chú ý.